Για τους «μυημένους» η πανδημία ήταν ένα οργανωμένο σιωνιστικό σχέδιο με στόχο (α) την μείωση του πληθυσμού των ηλικιωμένων, (β) τον περιορισμό των ελευθεριών, (γ) το κέρδος από την πώληση φαρμάκων και εμβολίων, και (δ) τον έλεγχο του πληθυσμού μέσω βιοτσίπ που θα εισέρχονται στον οργανισμό με τον εμβολιασμό.
Για τους μη-μυημένους ήταν απλώς ένας μαύρος κύκνος δηλαδή ένα ξαφνικό συμβάν που δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί με τεράστιες επιπτώσεις στο ευρύτερο περιβάλλον. Να σημειώσω ότι σαφώς και υπήρχαν εκτιμήσεις ότι κάποια στιγμή θα εκδηλωθεί μία παγκόσμια πανδημία, όπως άλλωστε έχει συμβεί δεκάδες φορές στο παρελθόν, εντούτοις δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί, ούτε πότε και που ακριβώς θα εκδηλωθεί, ούτε τα βασικά χαρακτηριστικά της, ώστε να έχουν εκ των προτέρων ληφθεί προληπτικά μέτρα.
Στην παρούσα φάση πέρα από την αντιμετώπιση των άμεσων επιπτώσεων στην υγεία και την οικονομία, απαιτείται επιπλέον μια ολοκληρωμένη θεώρηση του συστήματος που επηρεάζει την εξέλιξη και την αντιμετώπιση της πανδημίας και κυρίως θα καθορίσει τις μακροπρόθεσμες αλλαγές που θα προκύψουν.
Αυτό είναι το κρίσιμο σημείο που από το οποίο θα κριθεί αν η πανδημία θα είναι καταστροφή ή ευκαιρία. Αυτό που συμβαίνει τώρα, θα αλλάξει τον τρόπο που τρέχουμε τις επιχειρήσεις μας, δομούμε τις κοινωνίες, κυβερνούμε, εργαζόμαστε, συνεργαζόμαστε, καταναλώνουμε, ταξιδεύουμε, εκπαιδευόμαστε.
Και τώρα τι θα γίνει;
Για την κατανόηση του συστήματος και των επερχόμενων αλλαγών, οι μελλοντολόγοι βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό στην ανάλυση των μεγατάσεων. Οι μεγατάσεις είναι μακροπρόθεσμες δυνάμεις αλλαγής, οι οποίες παρατηρούνται σήμερα και με σχετικά μεγάλη ασφάλεια θεωρούμε ότι θα συνεχίσουν στο μέλλον να οδηγούν σε διαδικασίες ευρύτερων μετασχηματισμών μεγάλης κλίμακας.
Πολλές από τις μεγατάσεις ουσιαστικά αποτέλεσαν το όχημα για την εξάπλωση του κορωνοϊού και καθόρισαν το μοτίβο διασποράς (π.χ. Δημογραφική Ανάπτυξη, Παγκοσμιοποίηση, Οικονομική ανάπτυξη): Οι πρώτες επιχειρήσεις που χτυπήθηκαν έξω από το αρχικό επίκεντρο στη Γουχάν ήταν εκείνες με παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού καθώς τα παραγόμενα εμπορεύματα τους σταμάτησαν να μετακινούνται. Στη συνέχεια ακολούθησαν οι αεροπορικές εταιρείες, τα αεροδρόμια και τα ξενοδοχεία όταν οι άνθρωποι, επίσης, σταμάτησαν να ταξιδεύουν, Όταν οι κοινωνικές μας συνήθειες αποδείχθηκαν πολύ ανθεκτικές για εθελοντικές προσαρμογές και αυτοπεριορισμό, ακολούθησε το υποχρεωτικό κλείσιμο των μπαρ, καφετεριών, και εστιατορίων. Από εκείνο το σημείο μέχρι σήμερα, έχει ακολουθήσει μία σειρά από φαινόμενα ντόμινο, που έβαλαν σε κίνδυνο επιβίωσης πολλές επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας.
Όπως οι μεγατάσεις ήταν αυτές που διευκόλυναν ή ακόμη και επιτάχυναν την εξέλιξη της πανδημίας, οι ίδιες είναι αυτές που επίσης επέτρεψαν την αποτελεσματικότερη διαχείριση της κατάστασης που προέκυψε. Η τεχνολογική ανάπτυξη προσέφερε τη ζωτική υποδομή ώστε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε από το σπίτι και να συνομιλούμε με αγαπημένα πρόσωπα που είναι μακριά μας. Ο εκδημοκρατισμός των υπηρεσιών, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο διαδίκτυο, διασφαλίζει σήμερα ότι ο κόσμος έχει ίση πρόσβαση σε πληροφορίες σε περίοδο κρίσης. Τα κοινωνικά δίκτυα αποτέλεσαν τη βάση για συμπονετικό πνεύμα, και τη δημιουργία πολλών διαδικτυακών κοινοτήτων που προσφέρουν βοήθεια σε ευάλωτα άτομα, μοιράζονται βέλτιστες πρακτικές ή μας καλούν να χειροκροτήσουμε τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας.
Τι θα φέρει το μέλλον;
Οι μεγατάσεις θα συνεχίσουν να δείχνουν τον δρόμο των αλλαγών που έρχονται και που σε πολλές περιπτώσεις αναμένεται να επιταχυνθούν από τον COVID-19, ενώ πιθανότατα θα φέρουν πλέον το αποτύπωμα των πρόσφατων γεγονότων, και θα συνεχίσουν τα επόμενα χρόνια να σμιλεύουν και να σχηματοποιούν βαθιές αλλαγές στις καθημερινότητα μας, στις συνήθειες και τις επιχειρηματικές πρακτικές. Αλλαγές που θα δημιουργήσουν κινδύνους για τα υπάρχοντα επιχειρηματικά μοντέλα, αλλά ταυτόχρονα θα ανοίξουν το δρόμο για νέες καινοτομίες, νέες συνεργασίες και διαρθρωτικές αλλαγές.
Τα ερωτήματα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων
Τεχνολογία
- Θα δούμε το τέλος των χαρτονομισμάτων, τα οποία είναι φορείς ιών όπως ο Covid 19;
- Θα δοκιμάσουμε λύσεις blockchain για εκλογικές διαδικασίες ώστε να αποφεύγουμε τις συναθροίσεις;
- Θα δοκιμαστεί η χρήση αυτόνομων οχημάτων για να γίνονται παραδόσεις εμπορευμάτων σε περιοχές που βρίσκονται σε καραντίνα;
- Το πανδημικό σοκ θα έχει λιγότερες συνέπειες για τις ψηφιακές και ευέλικτες εταιρείες. Θα μπορούσε αυτό, από μια εξελικτική άποψη, να προκαλέσει μια ώθηση στην ευελιξία και την ψηφιοποίηση;
Δημογραφικές Αλλαγές
- Η αστικοποίηση θα συνεχίσει να αυξάνεται μετά από την πανδημία;
- Θα αυξηθούν ή θα μειωθούν τα ποσοστά γονιμότητας μετά από μια τέτοια κρίση;
- Θα αλλάξει η ηλικιακή δομή των κοινωνιών και ειδικά τα ποσοστά των ηλικιωμένων;
- Θα αντιμετωπίσει καλύτερα την πανδημία η Αφρική που αποτελείται από νεότερο πληθυσμό;
Παγκοσμιοποίηση
- Θα τροποποιήσουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού ώστε να έχουν μικρότερη γεωγραφική έκταση;
- Θα αλληλοκατηγορηθούμε για την κρίση;
- Θα ενισχυθεί η παγκόσμια συνεργασία;
Εξατομίκευση
- Θα γίνουμε περισσότερο εγωκεντρικοί ή θα αυξηθεί η αίσθηση της κοινότητας ανάμεσα μας;
- Θα δούμε αύξηση των διαζυγίων μετά τα παγκόσμια μέτρα καραντίνας?
Υγεία
- Θα επιταχυνθεί η μετάβαση από την περίθαλψη στην πρόληψη, μαζί με την αυτοπαρακολούθηση της υγείας;
- Η συλλογή και κοινή χρήση δεδομένων υγείας θα βελτιώσουν την αναγνώριση ασθενειών;
- Μπορούν οι αναζητήσεις στο Google σχετικά με τον «πυρετό» να προσφέρουν έγκαιρη προειδοποίηση?
Εκδημοκρατισμός
- Θα επιτρέψουμε την ουσιαστική παρακολούθηση μας με τεχνολογικά μέσα, εάν μπορεί με αυτόν τον τρόπο να περιοριστούν τέτοιες πανδημίες;
- Είναι οι δημοκρατικές διαδικασίες πολύ δυσκίνητες για την αποτελεσματική διαχείριση τέτοιων κρίσεων;
Κοινωνία της γνώσης
- Θα αντικατασταθούν τα πανεπιστήμια από διαδικτυακή κατ ‘απαίτηση εκπαίδευση?
- Η ικανότητά μας να εργαζόμαστε εξ αποστάσεως θα αλλάξει στο μέλλον τις ανάγκες σε χώρους γραφείων;
Πόλωση
- Η οικονομική ύφεση μπορεί να επιδεινώσει τις ανισότητες και περιθωριοποίηση. Τι θα σήμαινε αυτό για την πολιτική σταθερότητα, την εμπιστοσύνη και την παγκόσμια συνεργασία;
Οικονομική ανάπτυξη
- Πόσο βαθιά είναι θα είναι η πτώση και πόσο γρήγορη η ανάκαμψη;
- Ήρθε η ώρα για έναν δείκτη πέραν του ΑΕΠ που θα αντανακλά ορθότερα την ευημερία;
- Θα δούμε μια περίοδο φορολογικών μεταρρυθμίσεων και αναδιανομής του πλούτου;
Βιωσιμότητα
- Θα εκμεταλλευτούμε τα ακούσια περιβαλλοντικά οφέλη που προέκυψαν από το κλείσιμο του πλανήτη λόγω Covid-19 και θα επιταχύνουμε την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής με μειωμένο κλιματικό αποτύπωμα;
- Θα χαθεί η ατζέντα για το κλίμα στην ύφεση;
Μετά από καταστροφές όπως πανδημίες, έχουμε ιστορικά δει μια αύξηση της ζήτησης για δυνατότητες που σχετίζονται με τη μακροπρόθεσμη σκέψη και την εξερεύνηση πολλών πιθανών σεναρίων για το μέλλον, οι οποίες θα επιτρέψουν τη δημιουργία ανθεκτικών νοοτροπιών, οργανισμών και κοινωνιών — δηλαδή μιας δεξιότητας που αναφέρεται ως «futures literacy» (αλφαβητισμός για το μέλλον). Ο αλφαβητισμός για το μέλλον μας επιτρέπει να συνειδητοποιήσουμε τις πηγές των ελπίδων και των φόβων μας. Βελτιώνει και οξύνει την ικανότητά μας να αξιοποιήσουμε τη δύναμη της δυνατότητας να φανταζόμαστε το μέλλον και μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε πληρέστερα την ποικιλομορφία τόσο του κόσμου γύρω μας όσο και των επιλογών που κάνουμε.
Η ομάδα μας στην Έδρα UNESCO on Futures Research στο ΠΡΑΞΗ/ΙΤΕ, συνεργάζεται με το Παγκόσμιο Δίκτυο Αλφαβητισμού για το Μέλλον που ιδρύθηκε από την UNESCO, για τη διάδοση της δεξιότητας αυτής, που είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε αντίξοες περιόδους και ιδιαίτερα για την ανοικοδόμηση κοινοτήτων μετά από καταστροφές όπως πανδημίες. Καταστροφικές στρατηγικές, συμπεριφορές και κοινωνικές δομές του παρελθόντος μπορούν να αποφευχθούν, βλέποντας την αβεβαιότητα ως πόρο και ευκαιρία, και όχι ως εχθρός του σχεδιασμού. Η κοινότητα μας χρησιμοποιεί την αβεβαιότητα ως παράγοντα αλλαγής και χρησιμοποιεί την κατάσταση της κρίσης για να επανεξετάσει τις καθιερωμένες πρακτικές και να αναζητήσει ευκαιρίες
